به نقل از «مهر»

مقام ومظلومیّت حضرت سُکینه در شعر آئینی/بعد اصغر،تویی قرارِ رُباب

تاریخ انتشار: ۴ آذر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۷۹۱۶۷۲

کمتر شاعر آئینی را می توان یافت که از مقام و مظلومیت حضرت سُکینه (س) به عنوان یکی از پیام رسانان حماسه عاشورا در شعر خود یاد کرده باشد.

خبرگزاری مهر – گروه فرهنگ: پنجمین روز از ماه ربیع الاول سال ۱۱۷ هجری قمری، سالروز رحلت حضرت سُکینه، دختر گرامی امام حسین (ع) است؛ او که ۵۶ سال پس از حماسه عاشورا زیست و مصائب و مظلومیتها را روایت کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

و اما بیان شأن و مصائب خود این بانوی گرامی، بخش اندکی از ابیات شاعران آئینی را به خود اختصاص داده است که از آن جمله می توان به شعر پروانه نجاتی اشاره داشت؛ شعری که وصایای امام حسین (ع) را با دختر خویش مرور می کند:
نشست مرد و به دامن گرفت دختر را
چشید طعم نفس های گرم مادر را
چگونه لب به وصیت گشاید او این دم
چگونه بار ببندد وداع آخر را
به چشم خسته ی او خیره می شود لَختی
که بغض کرده گلو پاره های اصغر را
کشید دست به لب های خشک و لرزانش
و پاک کرد رَدِ اشک های پرپر را

اگرچه مایه ی آرامش پدر بودی
بیا و تجربه کن حس و حال دیگر را
رباب را به تو من می سپارم از امروز
غزل کن آتش آن خاطر مُکدَّر را
عمو نداشت؛ برادر نداشت؛ دشمن داشت
پدر، چگونه رها کرده بود دختر را

ناصر شهریاری هم شاعر دیگری است که برای حضرت سکینه (س) شعر دارد:
نیست یارای زبان تا که کند مدح تو را
ای که آرامش هر روز و شب مولایی
ای که مُستَغرَقِ فِی الله تو را خوانده حسین
مدح تو بس که تو بانو، نوه ی زهرایی
ای سراپای تو یادآور زهرای بتول
اثر نُطق تو بر کون و مکان غالب بود
همچو زینب ز لب ات نُطق علی می ریزد
نطق تو تیغ علی بن ابی طالب بود
آنچه زینب همه دم کرد تماشا دیدی
همره زینب خود کوچه به کوچه رفتی
بر روی ناقه ی عریان به کنار اُسَرا
تا دل شام بلا تا دل کوفه رفتی
لیک ای راحتِ جان و تن ارباب، حسین
به فدای دلِ پُر غصه و احساسی تو
روضه هایت همه از علقمه دارد صحبت
عالَمی دیده دل و دیده ی عباسی تو
از در خیمه ی طفلان حرم تا به فرات
رفت آن ماه ولی تا به حرم بازنگشت
آری آری که علمدار حرم رفت که رفت
از بر علقمه سقّا به حرم بازنگشت

روایت واقعه کربلا و روضه خوانی های حضرت سُکینه هم نکته ای است که در بخشی از شعر داود رحیمی بیان شده است:
بعد روز دهم به هر مجلس
راوی و روضه خوان شدی بانو
من چه گویم که در کلام حسین
بهترینِ زنان شدی بانو
پدرت که حسین، جای خودش
تو و اصغر چه مادری دارید
غصه ی هر دو تان رباب شده
حسِّ خواهر برادری دارید
از همان لحظه ی تولد، تو
خوش نشستی به سینه ی بابا
محض روی پدر تبسّم کن
راحتِ جان! سکینه ی بابا
پاشو از پیش پای این مرکب
پدرت را نکش، کنار بایست
غم ناموس، قاتلِ مرد است
اشک دختر عذاب هر پدری ست
عصر روز دهم به بعد، خودت
جای اصغر بمان کنار رُباب
مادرت را ببر ازین صحرا
بعد اصغر، تویی قرار ِرُباب

شعر دیگر درباره این شخصیت را اسماعیل شبرنگ سروده است؛
گوشه ای با دردهای خویش خلوت می کند
چشم هایش را انیس اشک غربت می کند
در خلال هق هق بی انتهای هر شبش
شرحه شرحه از غم دوری حکایت می کند
بانوی غم ها، سکینه، یادگار کربلا
یک به یک ما را به بزم روضه دعوت می کند
درد دل هایی که در سینه برایش مانده را
با تمام عاشقانِ اشک قسمت می کند
عالم و آدم به هم می ریزد از فرط عزا
تا که خاتون حرم شرح مصیبت می کند
کودک شش ماهه ای در پیش چشمش جان سپرد
از سه شعبه زیر لب دائم شکایت می کند
مشک خالی، دست بی جان، از عمو دم می زند
از عمو جانی که احساس خجالت می کند
بعد عباس بن حیدر، دشمنی ها جان گرفت
خیمه ها می مانَد و دستی که غارت می کند
راوی روضه، گریز روضه های خویش را
سمت گودال عطش کم کم هدایت می کند
بانویی با خشکی لب های خود دارد هنوز
"شیعَتی مَهما شَرِبتُم" را روایت می کند
اشک می ریزی به یاد کربلا، بنت الحسین
جان من قربان غم های تو یا بنت الحسین

سید رضا مؤیّد هم در یکی از اشعار خود درباره آن حضرت، به نام مادر گرامیِ ایشان و حضرت علی اصغر (ع)، یعنی رُباب اشاره می کند و آن بانو را، آئینه تمام نمای مادرش می بیند:
ماهی که یادگار ز پنج آفتاب بود
بر چهره اش ز عصمت و عفّت نقاب بود
پیوسته داشت جلوه در او صبر فاطمه
آئینه ی تمام نمایِ رباب بود
نامش که بود آمنه، مادر سکینه خواند
کآرام بخش جان و دل مام و باب بود
پیوند بست عشق حسین و رباب را
یعنی سکینه حاصل این عشق ناب بود
این دختر حسین به میدان کربلا
با دختر بزرگ علی هم رکاب بود
در کربلا حماسه ی اشک و پیام داشت
گلواژه ی قیام و گُل انقلاب بود
او را اگر حسین به همراه برده است
نِی حُسن اتفاق که یک انتخاب بود
در پاسخ عطش زده ی نوگُلان عشق
آب ار نداشت؛ دامنِ او پُر گُلاب بود
لب های خشک و تشنه ی او را به هر سؤال
یک مدّ آه، فاصله، وقت جواب بود
می کرد ناله اش جگر سنگ را کباب
از بس دلش ز آتش غم ها کباب بود
در یاد داشت آن شب و روزی که از عطش
طوفان خیمه، زمزمه ی آب آب بود
در یاد داشت آن شب و روزی که اصغرش
از آب و شیر مانده و در پیچ و تاب بود
در یاد داشت آن که رخ شیرخواره را
آهسته بوسه می زد و او گرم خواب بود
در یاد داشت آن که به مقتل دوید و دید
خورشید پاره پاره به روی تُراب بود
آن ناز پروریده ی دامان افتخار
کی جای او خرابه ی شام خراب بود
در آفتابِ گرمِ بیابانِ راه شام
سرهای روی نیزه سرش را سحاب بود

ابیات پایانی این روضه منظوم هم، بخشی از شعر استاد پیشکسوت شعر آئینی، غلامرضا سازگار خواهد بود که شاعر، حضرت سکینه را، زینبی دوباره برای حضرت زهرا (س) می داند:
ای چشمِ حسین بر جمال ات
وی مظهر فاطمه، جلال ات
تعظیم کمال بر کمال ات
تحسین رسول بر خصال ات
بر قلب پدر سکینه ‌ای تو
در بیت ولا، امینه ‌ای تو
تو سوره ی نورِ اهل ‌بیتی
تو شادی و شور اهل ‌بیتی
در سینه، سرور اهل ‌بیتی
تو نخله طور اهل ‌بیتی
تو دختر ماه و آفتابی
آئینه زینب و رُبابی
گُل بر تو، گُلاب بر تو نازَد
عطشانیِ آب بر تو نازد
آیات حجاب بر تو نازد
تنها نه رباب بر تو نازد
حقّا که تو فخر عالَمِینی
ممدوحه ی زینب و حسینی
ای چشم حسین را نظاره
بر فاطمه، زینبِ دوباره
فریادِ گلویِ پاره پاره
وصف تو فراتر از شماره
تا حشر، سکینه ی ولایت
آرامشِ سینه ی ولایت
تو وجه خدای را، گواهی
در قلب پدر، شرار آهی
بین اُسَرا چراغِ راهی
پیغام ‌رسانِ قتلگاهــی
پیغامت از آن رگِ بریده
تا حشر، قیامت آفریده
در فُلک وَلا، سکینه ‌ای تو
راضیه ‌ای و امینه ای تو
یک کرب و بلا، مدینه ‌ای تو
چون فاطمه بی ‌قرینه ‌ای تو
تـو آیه ی حُسن ابتلایی
قرآنِ شهیدِ کربلایی
در بحر عفاف، گوهری تو
بر فُلک کمال، لنگری تو
هنگام خطابه، حیدری تو
زیرا به حسین، دختری تو
تو سینه ‌سپر به هر بلایی
تو یاسِ کبودِ کربلایـی
ای در نَفَسَت صدای زینب
در هر سُخنت ندای زینب
همسنگر و پا به پای زینب
مرآت خدانمای زینب
"میثم" به ثنای تو چه خوانَد
هر چند ز لب گُهَر فشانَد

 

منبع: مهر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۷۹۱۶۷۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آئینی سنتی که همه ساله با اجرای آن باران می‌بارد

ایسنا/خراسان رضوی پخت «شیربرنج» در روستای توندر آئینی سنتی است که همه ساله به نیت امام زمان(عج) و بارش رحمت الهی برگزار می‌شود و همزمان با پخت و پخش شیربرنج ها بین اهالی شاهد باران رحمت الهی هستیم.

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کوهسرخ در حاشیه این آئین در گفت و گو با ایسنا گفت: حدود هفت دهه است که آیین پخت شیر برنج در روستای توندر برگزار می‌شود و در بیشتر سال‌ها از جمله امسال شاهد بارش شدید باران همزمان با اجرای این آیین باشکوه بودیم

رضا ربیعی با اشاره به اینکه این آیین به نیت امام زمان(عج) و بارش رحمت الهی برگزار می‌شود، اظهار کرد: طبق روال همه ساله اجرای این آئین سنتی بعد از اذان صبح امروز آغاز و تا بعد از اذان ظهر ادامه دارد.

وی اظهار کرد: اهالی روستا و دامدارانی که می‌خواستند در این آئین شرکت کنند بعد از اذان صبح تمام دام‌های خود را به منطقه‌ای به نام دامگاه برده و اقدام به جدا کردن بره‌ها و بزغاله‌ها از گله گوسفندان کردند.

ربیعی با بیان اینکه بعد از دوشیدن تمامی گوسفندان و کیله کردن هم شیری انجام داده و تمامی شیرها را با هم تجمیع کردند، عنوان کرد: بعد از دوشیدن تمامی گوسفندان چوپانان خلمه را آوردند.

وی افزود: خلمه زمانی‌ است که بعد از دوشیدن و «کیله کردن» و «هم شیری»، چوپان گله بره‌ها را با نوای «های های»، صدا می‌زند، چوپان دوم که همراه گله بره‌های شیرخوار(گله خلمه‌ها) است، از پشت تپه به سمت گله حرکت می‌کند، به محض اینکه دو گله همدیگر را می‌بینند، به سوی هم می‌دوند و بره‌ها به دنبال مادر خود می‌گردند تا او را پیدا کنند و از شیر باقی مانده می‌خورند.

وی با اشاره به اینکه از روستاهای اطراف مانند اوندر، خضربیگ و سایر روستاها و حتی دامدارانی از روستاهای خلیل‌آباد در این آئین شرکت داشتند و شیر دام‌های خود را آورده بودند، بیان کرد: حدود ۱۲ دیگ برای پخت شیربرنج پیش‌بینی شده بود.

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کوهسرخ با بیان اینکه آئین پخت شیربرنج در منطقه مزار روستا برگزار شد، افزود: مردم روستا عقیده دارند از زمانی که در مزار روستا یا همان پیر حاجات شیربرنج را پخت می‌کنند حاجت اکثر اهالی روستا برآورده می‌شود.

وی با بیان اینکه اجرای این آئین با حضور حداکثری مردم برگزار شد، عنوان کرد: از همان ساعات اولیه گردشگرانی از شهرهای مختلف از جمله تهران، مشهد، کاشمر، خلیل‌آباد، بردسکن، سبزوار، نیشابور، تربت‌حیدریه و برخی شهرهای دیگر حضور داشتند.

ربیعی با اشاره به اینکه بیش از ۳۰۰۰ نفر در آئین پخت شیربرنج شرکت داشتند، بیان کرد: این آئین برای دومین سال که قدمتی ۷۰ ساله دارد به بهترین نحو ممکن برگزار شد.

وی خاطرنشان کرد: هرچند آیین سنتی شیربرنج با قدمتی بیش از ۷۰ سال همه ساله در روستای توندر برگزار می‌شده اما به جز اهالی خود روستا کس دیگری از آن در شهرستان اطلاعی نداشته است که از سال گذشته به صورت باشکوه‌تر و با حضور گردشگران مختلف برگزار می‌شود.

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کوهسرخ ادامه داد: در بیشتر سال‌ها از جمله امسال شاهد بارش باران همزمان با اجرای این آیین باشکوه بوده‌ایم. هنگام اذان ظهر باران به حدی بود که شرکت کنندگان در مراسم به دنبال سرپناهی بودند.

وی با بیان اینکه در حاشیه این آئین محصولات محلی روستا از جمله صنایع دستی، لبنیات و ریواس عرضه شد، گفت: فروش محصولات محلی در حاشیه آیین سنتی پخت شیر برنج بالغ‌بر ۲۵۰ میلیون ریال بوده است.

ربیعی در ادامه با اعلام اینکه در تلاش برای برگزاری جشنواره مختلف با مشارکت مردم در شهرستان کوهسرخ هستیم، تصریح کرد: سعی می‌شود به بهترین نحو آداب و رسوم منطقه را به گردشگران و شهروندان معرفی کنیم.

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کوهسرخ برگزاری جشنواره‌ها و مراسم‌های آئینی را در توسعه گردشگری و معرفی شهرستان بسیار حائز اهمیت دانست و تصریح کرد: با توجه به اینکه شهرستان کوهسرخ ظرفیت‌های مختلفی برای جذب گردشگر دارد باید به زیرساخت‌های آن توجه بیشتری شود.

وی عنوان کرد: امسال پرونده چند آیین ناملموس تکمیل و برای به ثبت رسیدن ارسال می‌شود، همچنین اکنون پرونده مراسم آیینی از جمله حیدر علی، شیربرنج و برخی دیگر در دست تکمیل شدن است. برداشت گیاهان کوهی، فرآوری آنغوزه و ... در بخش میراث طبیعی هستند که پرونده را تکمیل می‌کنیم.

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کوهسرخ افزود: روستای زیبای توندر در دامنه کوه در فاصله ۳۵ کیلومتری شمال غرب شهر ریوش مرکز شهرستان کوهسرخ استان خراسان رضوی قرار دارد.

ربیعی افزود: َتوَنْدَر روستایی از توابع بخش بررود شهرستان کوهسرخ در استان خراسان رضوی است و این روستا در دهستان تکاب قرار دارد و بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۸۴۶ نفر است.

وی گفت: محصولات باغی و دامی، گندم دیم و آبی، نان محلی، دوغ و شیر و ماست محلی، روغن زرد گوسفندی، کشک و قروت، گردو، بادام، آلود، جوزقند، قیسی، کشته زردآلو، سنجد، پسته و بنه‌کوهی می‌تواند سوغات این منطقه برای گردشگران و مسافرینی که به این دیار سفر می‌کنند، قرار گیرد.

شهرستان کوهسرخ دارای آب و هوایی معتدل کوهستانی با وسعتی حدود ۲۱۹۳ کیلومتر در ۲۸ روستا سه دهستان و جمعیتی بالغ‌بر ۲۸ هزار نفر در ۳۵ کیلومتری مسیر تفرجگاهی و خوش آب و هوای کاشمر به نیشابور قرار گرفته است.

تنوع آب و هوایی، گونه‌های گیاهی به ویژه گیاهان دارویی و گونه‌های متفاوت جانوری و اقلیمی متفاوت باغستان‌ها چشمه‌سارها، بافت تاریخی و خانه‌های قدیمی گلی و مسقف با چوب و نی از جمله ویژگی‌هایی است که مسافرین می‌توانند مدت ماندگاری‌شان را در شهرستان افزایش دهند.

انتهای پیام